3. trimester dönemi hamileliğin son üç ayını içermektedir. Bebeğinize kavuşmanıza haftalar kala üçüncü trimester dönemi hamileliğin en zorlayıcı dönemi olabilir. Bu yazımızda, hamileliğin üçüncü trimester döneminden neler beklemeniz gerektiğini sizlerle paylaşıyoruz. Hangi belirtilerin normal, hangi belirtilerde doktorunuzu derhal aramanız gerektiğini bu yazımızla birlikte öğreneceksiniz.
Vücudunuzda Yaşanan Değişimler
Sırt ve bel ağrısı: Aldığınız kilolar sırt ve belinize baskı yaparak bu bölgelerin ağrımasına neden olur. Aynı zamanda pelvis ve kalça bölgesindeki kaslar sizi doğuma hazırlamak için gevşer, bu da bu bölgelerde ağrıya sebep olabilir. Sırt ve bel bölgesindeki baskıyı azaltmak için iyi bir duruş pozisyonu sergileyin. Dik oturun ve destekli bir sandalye kullanın. Geceleri yan yatıp bacaklarınızın arasına yastık koyarak uyuyun. Az topuklu, rahat ve destekli ayakkabılar kullanın. Ağrıyı hafifletmek için ısıtma yastığı kullanın ve doktorunuza parasetamol alıp alamayacağınızı danışın.
Kanama: Lekelenme bazen plasenta previa (plasentanın daha aşağıdaki konumlanması ve serviksi kapamasıdır), placental abruption (plasentanın rahim duvarından ayrılması) veya erken doğum gibi ciddi bir probleme işaret edebilir. Herhangi bir kanama olması durumunda derhal doktorunuzu arayın.
Braxton Hick Kasılmaları: Bu dönemde hafif şiddetli kasılmalar hissedebilirsiniz. Bu kasılmalar rahminizi gerçek doğuma hazırlayan kasılmalardır. Braxton Hick kasılmaları genelde gerçek kasılmalar kadar yoğun değildir ancak çoğu anne adayı bu kasılmaları gerçek doğum kasılmalarıyla karıştırabilir. Aralarındaki en önemli fark gerçek kasılmaların aralıkları sıklaşır ve yoğunlaşır. Kasılmalarınız gittikçe şiddetleniyor ve sıklaşıyorsa derhal doktorunuzu arayın.
Göğüslerde büyüme: Hamileliğinizin sonlarına doğru göğüslerinizin artık öncesine göre daha büyük olacaktır. Destekleyici sutyen kullanımı sırt ağrısını önler. Doğumunuza yakınlaşırken göğüs uçlarınızındın sarımtırak renkte bir sıvı akmaya başladığını görebilirsiniz. Kolostrum adı verilen bu madde doğumdan sonraki ilk birkaç gün boyunca bebeğinizi besleyecektir.
Akıntı: Üçüncü trimester döneminde vajinal akıntı yaşayabilirsiniz. Akıntınız şiddetliyse doktorunuzu arayın. Doğumunuz yaklaşırken yoğun, şeffaf, hafif pembemsi bir akıntının geldiğini fark edeceksiniz. Bu, halk arasında “doğum nişanı” olarak bilinen mukus tıkacının kopması durumudur ve rahim ağzının doğum için açılmaya başladığını gösterir. Ani bir sıvı boşalması yaşarsanız bu durum suyunuzun geldiği anlamına gelebilir. Böyle bir durumda derhal doktorunuzu arayın.
Yorgunluk: İkinci trimester döneminde kendinizi muhtemelen enerjik hissediyorsunuz ancak üçüncü trimester döneminde durumlar biraz farklıdır. Aldığınız kilolar, gece boyunca sık tuvalete çıkmak, doğum endişesi gibi faktörler enerji seviyenizi düşürerek daha kolay yorulmanıza neden olur. Bu dönemde sağlıklı besinler tüketmek ve düzenli olarak dinlenmek faydalıdır. Kendinizi yorgun hissettiğinizde kestirmeye çalışın veya en azından oturup biraz dinlenin. Unutmayın ki tüm gücünüzü ve enerjinizi doğacak olan bebeğinize saklamalısınız ve bebeğiniz doğduktan sonra rahat bir uyku çekmek uzun vadede çok mümkün olmayabilir.
Sık idrara çıkma: Bebeğiniz artık daha büyük olduğu için bebeğinizin başı mesanenize baskı uygulayabilir. Ek baskı da daha sık tuvalete çıkmanız anlamına gelir ve bu durum özellikle geceleri daha çok hissedilir. Aynı zamanda, öksürürken, hapşırırken, gülerken veya egzersiz yaparken idrar kaçırma problemiyle de karşı karşıya kalabilirsiniz. Baskıyı rahatlatmak ve idrar kaçırmayı önlemek için idrarınızı tutmayın, ne zaman ihtiyaç duyarsanız tuvalete gidin. Gece hemen yatmadan önce sıvı tüketmekten kaçının, böylece geceleri uykunuzu daha az bölmek zorunda kalırsınız. İdrar yaparken herhangi bir yanma veya ağrı hissederseniz doktorunuz arayın. Bu durum idrar yolu enfeksiyonu belirtisi olabilir.
Mide yanması ve kabızlık: Mide yanması ve kabızlık, yiyecek ve asitleri midenizde tutmaya yarayan yemek borusunun altındaki yuvarlak bağlar ve sindirilmiş yiyecekleri bağırsaklara ileten belli başlı kaslar da dahil olmak üzere belli başlı kasları rahatlatmaya yarayan projesteron hormonunun ekstra üretilmesi sebebiyle oluşur. Mide yanmasını rahatlatmak için gün içerisinde daha sık ve az miktarlarda yiyin; yağlı, baharatlı ve turunçgiller de dahil olmak üzere asitli yiyecekleri tüketmekten kaçının. Kabızlık için ise lifli besinler tüketin ve yiyeceklerin daha yumuşak hareket etmesi için bol sıvı tüketin. Mide yanması ve kabızlık gerçekten sizi rahatsız ediyorsa doktorunuza hangi ilaçların alabileceğinizi sorabilirsiniz.
Hemoroit: Hemoroit, anüs etrafında oluşan varisli damarlardır. Bu damarlar hamilelik boyunca genişler çünkü bu damarların içinden daha fazla kan geçer ve büyüyen rahminiz sebebiyle damarlara daha fazla baskı uygulanır. Kaşınmayı ve ağrıyı önlemek için ılık su dolu küvette oturmayı deneyebilirsiniz. Benzer şekilde, doktorunuzdan reçetesiz ilaç kullanımı hakkında öneri alabilirsiniz.
Nefes darlığı: Rahminiz büyüdükçe ciğerlerinizin genişlemesi için daha az alan kalır. Ciğerlerinize yapılan bu ek baskı daha zor nefes almanıza sebep olur. Nefes darlığı yaşıyorsanız sizi zorlamayan egzersizler yapabilirsiniz ancak öncesinde mutlaka doktorunuza danışmalısınız. Benzer şekilde, uyurken baş ve omuzlarınız altına ek destek için yastık koyabilirsiniz.
Örümcek damarlar ve varis: Kan dolaşımınız gelişmekte olan bebeğinize daha fazla kan gönderdiği için artar. Aşırı kan akışı örümcek damarlar olarak bilinen ince, kırmızı renkli damarların ciltte görünmesine neden olabilir. Örümcek damarlar üçüncü trimester döneminde daha belirgin hâle gelir ancak doğumdan sonra kendiliğinden kaybolur. Büyüyen bebeğiniz sebebiyle bacaklarda oluşan baskı da bacaklardaki damaların şişmesine, mavi veya mor rengini almasına neden olabilir. Bu damarlara varis denir. Varisleri önlemenin bir yolu yoktur ancak aşağıdaki noktalara dikkat ederek oluşmasını veya şiddetini minimuma indirebilirsiniz:
- Gün içerisinde kalkıp hareket etmek
- Destekli çorap giymek
- Uzun süreli oturmanız gereken durumlarda ayaklarınızın altında destek bulundurmak
Ödem: Üçüncü trimester döneminde yüzünüzün ve ayak bileklerinizin daha şiş olduğunu fark edebilirsiniz. Hafif şişkinlik, yani ödem, vücutta gereğinden fazla su birikmesi sonucunda oluşur. Ödemi azaltmak için uzun süreli oturmanız gereken durumlarda ayaklarınızın altına bir kutu veya tabure koyup destek alın ve uyurken ayak altlarınızı yastıkla destekleyin. Aniden beliren bir ödem söz konusu olmuşsa derhal doktorunuzu arayın çünkü bu durum ciddi bir gebelik komplikasyonu olan preeklampsiye işaret edebilir.
Kilo artışı: Üçüncü trimester döneminde haftada 225 ila 450 gram arasında almanız gerekecektir. Hamileliğinizin sonunda toplamda yaklaşık 11 ila 16 kilo arası almış olursunuz. (Bazı durumlarda doktorunuz daha az veya daha fazla kilo almanızı da önerebilir.) Aldığınız kilonun içinde bebeğinizin kilosu, plasenta, amniyotik kese, artan kan ve sıvı hacmi ve büyüyen göğüs dokuları da vardır.
Tehlikeli İşaretleri Nelerdir?
Aşağıdaki semptomlardan herhangi biri hamileliğinizde preeklampsi, erken doğum, plasentanın önde yerleşmesi, plasentanın ayrılması gibi bir şeylerin ters gittiği anlamına gelebilir. Böyle bir durumda normal muayenenizi beklemeden derhal doktorunuzu arayın:
- Şiddetli karın ağrısı veya kramplar
- Şiddetli mide bulantısı veya istifra
- Kanama
- Şiddetli baş dönmesi
- İdrar yaparken kanama veya yanma
- Hızlı kilo alma (ayda 3 kilodan fazla)
- Çok az kilo alma
- Görmede bozuklukların meydana gelmesi
- Yüksek ateş
- Karnın sertleşmesi
3. Trimester Döneminde Neler Yapılmalı?
Hamileliğin 3. trimester döneminde bebeğinizin doğum sonrasında ihtiyaç duyabileceği tüm eşyaları hazır hâlde bulundurmanız önemlidir. Benzer şekilde hastane çantanız da ulaşabileceğiniz yerde olmalı. Mümkünse eşinizin ihtiyaç duyabileceği eşyaları da hastane çantanızda bulundurun.